Суп з кіслай капустай

Па рэцэпце гаспадыні Леакадзіі Сасноўскай, вёска Мазіе Мулькі Удрышскай воласці Краслаўскага краю


Свіныя рабрынкі варым у кацялку. Калі мяса трохі паварылася, дабаўляем квашаную капусту і папярэдне замочаны боб, па смаку сыплем соль і спецыі. Перад падачай дадаём смятану. Асобна падаём вараную ў мундзірах бульбу.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Ячныя крупы са смажаным мясам

Па рэцэпце гаспадыні Леакадзіі Сасноўскай, вёска Мазіе Мулькі Удрышскай воласці Краслаўскага краю

 

Для кашы:
Для падліўкі:
У кіпячую ваду дабаўляем папярэдне замочаныя ячныя крупы. Варым на павольным агні, дадаём соль па смаку. Калі каша гатовая, можна дадаць трохі масла ці смятаны. Мяса рэжам на дробныя кубікі, солім па смаку і кладзём на патэльню смажыцца. Калі мяса абсмажана да залаціста-карычневага колеру, дабаўляем парэзаную цыбулю і працягваем смажыць да яго гатоўнасці.
Ячныя крупы падаём з абсмажаным мясам.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Аўсяны кісель

Па рэцэпце гаспадыні Леакадзіі Сасноўскай, вёска Мазіе Мулькі Удрышскай воласці Краслаўскага краю

Шматкі геркулеса заліваем вадой і дабаўляем некалькі скарыначак жытняга хлеба. Масу пакідаем у цёплым месцы на 1-2 дні, пакуль пачне брадзіць. Выціскаем яе праз марлю і атрыманую вадкасць, не перастаючы мяшаць, варым на павольным агні. Па смаку дадаём трохі солі. Калі нагрэтая маса загусне, кісель разліваем па талерках, ён астыне і стане больш густым. Ядуць з малаком, салодкай гарбатай ці пасыпаюць цукрам.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Салодкія клёцкі з сушанымі яблыкамі

Па рэцэпце гаспадыні Леакадзіі Сасноўскай, вёска Мазіе Мулькі Удрышскай воласці Краслаўскага краю


У кіпячую ваду кладзём сушаныя яблыкі, па смаку дабаўляем цукар. У іншым посудзе ўзбіваем яйкі з цукрам, паступова дадаём муку, усё акуратна змешваем. Лыжкай кладзём мучную масу ў кіпячы яблычны адвар, робячы маленькія клёцкі.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Аржаны хлеб

Па рэцэпце Гундэгі Грышане, Краслаўскі раён, Скайсцкая воласць
У цёплую гатаваную ваду дабаўляем муку і замешваем густую масу. Цеста на палову дня ставім у цёплае месца, пакуль яно закісне. Затым яшчэ раз замешваем, дадаючы дрожджы, муку, цукар, кмен, соль па смаку. Гатовае цеста кладзём у формы, чакаем, пакуль яно паднімецца, і тады выпякаем у вялікай хлебнай печы паўтары гадзіны. Хлеб можна разнастаіць, дабаўляючы арэхі, разынкі, чарнасліў і г.д.

Latgales pavārgrāmata. Sastādīja Solvita Kovaļenko. Madona, 2004.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Халадзец

Па рэцэпце Ганны Мілейкі, Краслаўскі раён, Дагда
Свіную галаву і ножкі рассекчы на меншыя кавалкі і паставіць варыцца (прыкладна на 1,5 гадзіны), дадаць соль, перац, цыбулю, моркву. Варыць на павольным агні, пакуль мяса не аддзеліцца ад костак. Калі мяса будзе гатова, аддзяліць яго ад костак, насекчы на маленькія кавалачкі. Да мяса дадаць булён, у якім яно варылася, і разліць па талерках. Паставіць у халоднае месца для застывання.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Бульбешнікі і крапанікі

Па рэцэпце Тэклы Дзалбе, Краслаўскі раён
Зварыць бульбу ў мундзірах, пачысціць яе і растаўчы драўляным таўкачом, каб бульба стаа цягучай. Стол пасыпаць мукой, каб цеста не прыліпала, выкласці бульбяную масу, раскачаць у жгуты і нарэзаць на кавалачкі. Выпякаць у печы. Пры падачы паліць смятанай. Гэтыя блінцы называюцца бульбешнікамі. Крапанікі робяць з той жа бульбяной масы з начынкай (тушаная капуста з цыбуляй). Выпякаюць у печы і падаюць са смятанай.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Татарван

Па рэцэпце Тэклы Дзалбе, Краслаўскі раён
Варыць малодзіва, дадаць яйка, соль і цукар па смаку. Варыць, пакуль усё не згусне.

Latgales pavārgrāmata. Sastādīja Solvita Kovaļenko. Madona, 2004.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Аўлейскія клёцкі

Па рэцэпце Тэклы Дзалбе, Краслаўскі раён
Муку, дрожджы, соль і цукар змешваюць з малаком і даюць падняцца. Замешваюць цеста. Затым раскочваюць у тоўстую каўбаску і наразаюць лустачкамі. Тварог змешваюць са смятанай, маслам і яйкам. Гэтай масай напаўняюць лустачкі цеста. Атрыманыя клёцкі змазваюць узбітым яйкам і запякаюць у духоўцы. Гатовыя клёцкі паліваюць топленым маслам і падаюць на стол.

Latgales pavārgrāmata. Sastādīja Solvita Kovaļenko. Madona, 2004.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Сутынь

Па рэцэпце Тэклы Дзалбе, Краслаўскі раён
 
Пратушыць аўсяныя зярняты, высушыць іх і сухія змалоць. Сітам аддзяліць мякіну. Атрыманую муку насыпаць у талерку і паліць салодкай халоднай вадой, каб можна было зрабіць клёцкі.

Latgales pavārgrāmata. Sastādīja Solvita Kovaļenko. Madona, 2004.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Ласунак краслаўчан

Па рэцэпце Егера, Краслава, 1963 год

У Краславе асаблівым ласункам лічылі свежы агурок з мёдам. Толькі што сарваны агурок чысцілі, наразалі лустачкамі, палівалі свежым мёдам. Елі і сцвярджалі, што так прыгатаваны агурок — лепшы ласунак. Свежы агурок з мёдам стымулюе страўнік. Агурок з мёдам называлі ўлюбёнай стравай краслаўчан, а Краславу — агурочнай сталіцай. Агуркі тут вельмі ўдаваліся, давалі добры ўраджай. У садзе ў кожнага жыхара Краславы былі хаця б некалькі градак агуркоў. Па мясцовых звычаях, усялякі прахожы, знаёмы ці не, без дазволу і папытання мог падысці да агурочнай градкі і нарваць агуркоў. На вуліцах часта можна было сустрэць краслаўчаніна, у якога ў руцэ банка з мёдам, а ў кішэні — агурок.

Latviešu tautas ēdieni. Sastādīja Linda Dumpe. Rīga выпуску: 2009.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Збіванне масла

Рэцэпт запісаны ў сяле Плюпова Асунскай воласці Даўгаўпілскага павета, LNVM 2856, 104

Свежае малако разліваюць па збанах, здымаюць смятану. Сабраную смятану зліваюць у адзін збан, калі яна забродзіць, узбіваюць масла. Масла б'юць у спецыяльнай маслабойцы драўляным песцікам (boikа) або лыжкай у місцы. Часцей масла білі ў спякотную пару года, калі смятану нельга было доўга захоўваць. Масла выбіраюць з маслабойкі, прамываюць вадой у драўлянай дзежцы. Промываючы масла, выціскаюць ваду, дадаюць шмат солі. Добра змешваюць. Гатовае масла складаюць у драўляную дзежку з вечкам і ставяць у склеп. Звычайна масла білі ў суботу, каб вечарам і ў нядзелю было свежае. Яго елі з хлебам, бульбай і кашай. Увосень масла рыхтавалі і збіралі на зіму, калі не будзе малака. Вельмі салёнае масла складалі ў дзежкі, налівалі салёную ваду, накрывалі белай ільняной тканінай, зверху клалі драўлянае вечка або проста дошку і на яе груз, звычайна камень. Так масла можна захоўваць усю зіму, яно вельмі салёнае, як агонь. Дзежка з маслам звычайна стаяла ў сенцах або на верандзе.

Latviešu tautas ēdieni. Sastādīja Linda Dumpe. Rīga выпуску: 2009.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Сяконкі

Рэцэпт запісаны ў Асунскай воласці Даўгаўпілскага павета 1926, LNVME 2856, 104

Сяконкі гатуюцца са свіных або авечых трыбухоў. Звычайна бяруць сэрца і лёгкія, наразаюць, дадаюць бульбу, яйкі, соль і цыбулю па смаку. Робяць блінцы і выпякаюць на змазанай тлушчам патэльні.

Latviešu tautas ēdieni. Sastādīja Linda Dumpe. Rīga выпуску: 2009.